Dracaena. Drakenboom.
De drakenboomgroep behoort ook
tot de lelieachtigen
Dit zijn simpele of vertakte
palmachtige met een- of meerjarig bebladerde rhyzocorms
(preiachtige stammen)
De bladen zijn zwaard-, lijn- of
elliptisch gevormd en vaak met gekleurde bladeren die meestal in bundels op het
eind van de twijgen staan. Bloemen staan in trossen of hoofden en zijn
groen/wit of geelachtig. De vrucht is een bes.
40 tropische soorten komen voor
in dit geslacht, de meeste in Afrika, een paar in Azi en 1 in Amerika..
Het zijn een van de meest
opmerkelijkste bomen van de natuur en een van de oudst wordende bomen.
Nadat ze een zekere hoogte
bereikt hebben, vertakken ze zich. Ze worden 10- 20m hoog. Sansevieria is nauw
verwant.
Ze kunnen naar hun
groeigewoonten in 2 groepen gedeeld worden.
Een groep van boomachtige met
stevige stammen en stijve, brede bladeren die in semi desert gebieden groeien
en bekend zijn als drakenbomen.
De andere groep zijn meer
harige, struikachtige vormen met dunne stengels en flexibele lijnvormige
bladeren die als ondergroei in regenbossen groeien, bekende kamerplanten, en
bekend zijn als struikachtige Dracaena.
Liliaceae, Ruscaceae
of Agavaceae.
uit G. Gottlieb.
1. =Dracaena draco, L. (draak) Leerachtige blauw/groene bladeren zijn 45-60cm lang en 5cm breed met een smalle rode rand, oudere bladeren gaan hangen, ze staan eerst in een rozet en later aan dikke en verhoute stammen.
Witte bloemen.
Jonge bomen geven een enkele
stam en vertakken pas als ze gaan bloeien. Ze geven geen jaarringen en de
leeftijd kan alleen aan de (bloei)vorken geteld worden.
Drakenboom is afkomstig van de
Canarische eilanden, wordt 18-20m hoog, in de kamer een ruime meter en 60cm
breed. De recent in W. Marokko ontdekte populatie is beschreven als een
afzonderlijke, Draceaena draco
subsp. ajgal, (uit Agadir) en die op Gran Canaria soms als Dracaena
tamaranae.
Uit Beverwijck.
(Dodonaeus) Clusius noemt deze boom Draco arbor in het Latijn, dat is drakenboom, in Itali noemt men
het ook dragone albero,
maar de traan of vochtigheid die daaruit vloeit heet Sanguis
Draconis en in Itali sanguo
de drago als of men drakenbloed zei en men houdt dat
voor het echt Cinnabrion Dioscoridis
(anders Cinnabrion herba of
Connabaris) of misschien Gadensis
arbor Posidonii zoals
Clusius zegt.
Dracaena is genomen van het
Grieks drkaina: een vrouwelijke draak en wel
hierom, als de drakenboom verwond wordt levert het een melkachtig rood sap dat
na gedroogd te zijn een harde gom wordt die dezelfde samenstelling en vorm
heeft als de substantie die drakenbloed genoemd wordt.
Dit roodachtig sap wordt bij de
verfindustrie gebruikt. De ouden geloofden dat in de vrucht een draak besloten
lag die door verwonding dit rode sap zou leveren en bij oude afbeeldingen zie
je dan ook een klein draakje afgebeeld op de vrucht of het blad staan. Symbool van verstrikken.
Drakenboom, Duitse Kanarische Drachenbaum, Engelse
dragon-plant, dragon blood-tree, Canary Islands dragon tree,
Franse sandragon, rode draak, dragonnier
en totem.
Gebruik.
Zo
was het gebruik vroeger. (Dodonaeus, 310) Zijn vrucht is zeer goed om de dorst te verslaan, hetzij er
enige koorts is, hetzij geen. Dan zijn traan of drakenbloed is nuttig om alle vrouwelijke
vloeden te stoppen en rode loop en ook het bloedspouwen en allerlei bloedgang
en andere vloeden of buiklopen. En het heeft alle krachten van de bloedsteen,
die hematiet genoemd wordt. Is ook goed gedaan bij de dingen die men tegen de
gebreken van de ogen bereidt en met was gemengd geneest het de verbranding van
de huis en alle puisten en blaren.
Anderen
schrijven dat het bloed van een draak is die van een olifant overwonnen is of
dat het een sap is van een vreemde boom die in Peru en West‑ Indi groeit
die vruchten zou dragen waarin een draakje besloten is, zeer kunstig van de
naturen gemaakt, waar naar hij de naam zou dragen van drakenboom".
(uit
Beverwijck) De afbeelding van de draak is wel van Ptereocarpus
draco die Nicolaus Monardus beschrijft en zegt dat
die uit West-Indi komt. De naam Sanguis Draconis of drakenbloed, zegt hij, komt van de gedaante van
de vruchten van deze boom want deze vrucht, als men het uiterste velletje of
schelletje weg neemt vertoont een klein draakje en zo naar het leven uitgedrukt
dat de beste schilder dat niet beter zou kunnen schilderen, te weten met de
lange hals, de gapende mond, de scherpstekende ruggengraat en langen staart en
opmerkelijke voeten. Zie daar.
Historie/Gebruik.
Uit
www.vulgaire.net
Dracaena cinnabari, (cinneber of vermiljoenrood) leverde het drakenbloed dat al bekend was bij
Theophrastus, Plinius en Dioscorides als kinabari.
Dit was afkomstig uit Socotra en nabij gelegen Afrikaanse en Arabische landen.
Middeleeuws
Sanguis draconis of Demathan kwam eerder van Calamus draco.
In de 15de eeuw werd
het Canarische drakenbloed bekend van Dracaena en nog later van Pterocarpus
draco. Of er lak uit de boom komt? Na verwonding kleurt die wond wel rood, wat
ook met andere bomen gebeurt. De oerbewoners van de Canarische eilanden, de Guanchen, zouden met zijn bloed lijken gebalsemd hebben,
wat mogelijk een sage is. De Guanchen, de oerbewoners
van de Canarische eilanden, gebruikten het om gebroken beenderen te genezen en
andere letsel. In de Middeleeuwen was drakenbloed zo waardevol als goud omdat
ook de Spaanse veroveraars de genezende werking erkenden. In de 19de eeuw werd
het gebruikt bij tandcrme omdat het tanden en tandvlees gezond zou houden,
verder voor lak en politoeren.
In de 18de eeuw
berichtte Kampfer en Rumphin
over het uit Indische palmensoort, Calamus draco, verzamelde hars dat ook bekend was als drakenbloed. Het is
een verfstof die in de lakindustrie gebruikt wordt. Ander drakenbloed
wordt verkregen van een palm, Daemonorops draco.
Oude
bomen.
Een van de oudste en beroemdste
drakenbomen stond op het eiland Tenerife en gold als symbool van de Canarische
eilanden. Die stond in de tuin van de heer Franqui,
die in het stadje Orontova woonde, het oude Taoro. De omtrek gemeten in juni 1799 bedroeg 46, 5 rijnlandse voeten, (voet 0,314m) wat gemeten werd op
verscheidene voeten boven de grond. Volgens Lendru
zou de boom nog dichter bij de grond een omvang bezitten van 76 rijnlandse voeten. De hoogte is echter niet meer dan 76 rijnlandse voeten.
Deze boom zou al door de Guanchen vereerd zijn en was in 1402, bij de eerste tocht
van Bethencourt al reeds zo dik en hol als het in
1799 werd beschreven: "Dicht bij mijn verblijf stond een reusachtige
drakenbloedboom die door de stormen wel geteisterd was, maar die hadden hem
niet kunnen vernielen, tien mannen konden hem nauwelijks omvademen."
Die reusachtige zuil is in de
loop van de eeuwen uitgehold en door een rustieke deur betrad men die ruimte,
waarvan het half geopende gewelf nog steeds een verbazende takverbreiding
torste. Lange en spitse bladeren, die op degens lijken, kroonden de uiteinden
van de twijgen. Witte bloemen die pas in de herfst verwelkten smukten dit
koepeldak van groen en hulde haar als het ware in een witte mantel. Op zekere
dag schudde een orkaan dit in de lucht zwevend woud. Op 21 juli 1819 werd,
volgens von Humbold, door
een orkaan het derde gedeelte der takken vernield. De wond werd met metselwerk gesloten tegen het indringende
water en werd er een dagtekening in aangebracht. Dit heeft maar even geholpen,
in 1869 is deze monumentale boom geheel omgewaaid. Een deel van zijn takken
wordt bewaard in het Kew museum.
Een andere bekende, en de nu
oudste, staat te Tenerife, in Icod des los vinos. In het begin van deze eeuw was die drie meter boven
de grond 13m. De omvang bij de grond was 19.60m bij een hoogte van 20m. De
ouderdom werd geschat tussen 200 - 3000 jaar.
De oudste drakenboom werd
geschat op 6000 jaar. Een Adansonia op 5000 jaar en de oosterse plataan van Bjuk-Dere op 4000. Het zijn vaak schattingen waar de
meningen over verdeeld zijn. De schattingen van de drakenboom zijn gekomen
omdat men ervan uit ging dat de boom om de 12 jaar bloeit en dan een zijtak
geeft. Door de vele vertakkingen met 12 te vermenigvuldigen kom je op een geweldige
hoge ouderdom. Door Humboldt, die hem beschreef en
daardoor beroemd werd, werd verteld dat de boom zeer langzaam groeit. Dit lijkt
niet zo te zijn en een leeftijd van 1000 jaar lijken de meeste niet te halen.
Struikvormige Dracaena s.
Uit I. Weinmanno.
=Dracaena cinnabari Balf (cinnaber-achtig) groeit op Socrotra.
Groeit
boomachtig, 10m met sterk vertakte kroon.
De
hars van deze boom werd gebruikt als geneesmiddel en wierook. De hars wordt
onmiddellijk na de regenperiode verzameld, die zijn er in Socrotra
12 maal per jaar zodat er 2 maal geoogst kan worden. De kleur van de hars is
bloedrood tot roodbruin.
Uit www.bloemeninbusiness.nl
Dracaena marginata Lam.(gerand)
Kale stam met aan de top een kroon van 30 gebogen bladeren.
Donker groene bladeren met rode
randen zijn van 40cm lang en 1.5cm breed.
Uit Madagaskar kan wel een paar
meter hoog worden.
Tricolor heeft bladeren
die wit, roze en groen zijn gestreept.
Madagascar dragon tree of red edged dracaena, Gerandete Drachenbaum.
3. uit en.wikinoticia.com
Dracaena hookeriana, Koch. (Engelse botanist sir William Hooker,
1785-1865, eerder directeur van de Botanical Gardens) (Dracaena rumphii
(de uit Duitsland stammende Nederlander
Georg Eberhard Rumpf,
1628-1702) Houtige stam is vrijwel niet vertakt.
Leerachtig en glanzend groene
bladeren zijn zwaardvormig met smalle, witte en bijna doorzichtige randen, 75cm
lang en 5-7cm breed met vrijwel uitstekende hoofdnerf.
Uit de Kaap de Goede Hoop en kan
in de kamer wel een paar meter hoog worden.
Latifolia verschilt
doordat de bladeren bij de stam wat smaller worden.
Variegata is wit/bont gestreept.
4
Uit Redoute.
Dracaena fragrans, Ker-Gawl.
(geurende bloem) (Dracaena deremensis, Engler) De niet
gesteelde bladeren kunnen zeer lang worden, wel tot een meter en 10cm breed,
hangend en glanzend groen met wat gegolfde randen. De onderste bladeren vallen
er na een paar af en dan komt er een bladkroon aan een kale stam.
Witte en geurende bloemen.
Is boomachtig en komt tot 6m of
meer, soms vertakt, in huis 100-150cm met een breedte van 60cm.
Uit tropisch Afrika is
beschreven in 1786.
Bausei
kan een ruime meter hoog worden en 40cm breed met 45cm lange en 5-6cm brede
bladeren die donker groen zijn met witte middenstreep.
Lindenii
heeft brede bladeren met geel/witte randen
Massangeana
met een brede, geelachtig/witte band over het midden
Warneckei met een brede, witte middenstreep plus
nog een aantal witte strepen.
Roehrsi
heeft de bovenste bladeren room/wit en de onderste groenachtig.
Victoriae
met brede, gele, dwarse banden langs de randen en roomwit gevlekt
Houdt van een vochtige omgeving.
Te donker geplaatst wordt de
bladkleur minder.
Corm plant, cornstalk
Dracaena, striped Dracaena, compact Dracaena, Duitse Duftender Drachenbaum.
6. Uit lillustration
horticole, J. Linden,
Dracaena goldieana,
Bull. (Rev. Hugh Goldie, Engelse presbyteriaanse zendeling in tropisch
Afrika)
Laag
blijvende plant met slanke, rechtop groeiende stam van 30cm hoogte.
Lang
gesteelde, brede en glanzend groene, ovale bladeren die wit tot licht groen
zijn gestippeld en gemarmerd in dwarse banden.
Uit W.
tropisch Afrika is beschreven in 1872.
Zebra striped dragons plant.
7.
uit flickr.com
Dracaena sanderiana,
Hort. (Duits/Engelse kweker Henry Frederick Conrad
Sander (1847-1920) van fa Sander &
Sons, kwekers te St. Albans
bij Londen)
Dicht bebladerde stengels waaraan
het blad bevestigd is, matig vertakkende en dus ijle groei, een meter hoog.
Smalle en lang gesteelde, donker
groene bladeren met smalle, zilver/witte en dwarse geelachtige strepen, 15-25cm
lang en 3cm breed.
Is afkomstig uit Afrika, Kongo.
Is beschreven in 1892.
Ribbon Dracaena, lucky
bamboo of ribbon plant.
8.
uit howtogrowhouseplants.blogspot.com
Dracaena godseffiana,
Hort. (J. Godseffe, c.a
1900 bedrijfsleider bij Sander & Sons te St. Albans, Londen) (Dracaena surculosa)
(scheut of spruit) Is houtachtig,
struikachtig, maar zeer dun en lange stengels.
Korte,
brede en kort gesteelde tot zittende bladeren zijn groen met geel/witte
vlekjes.
Bladeren
zijn fraai gestippeld en hebben zo meer weg van een Aucuba. De bladeren aan de
vele knopen zijn klein, opgaand en wat lancetvormig. De andere zijn
tegenoverstaand of staan in kransen van drie, ovaal en spreidend.
Lijkt
niet op de andere drakenbomen.
Afkomstig
uit Kongo en beschreven in 1893.
Florida
Beauty wordt een ruime halve meter hoog en 40cm breed,
sterk vertakt met zeer dunne stengels. Bladeren tegenoverstaand of in kransen
van 3, 10cm lang en 5cm breed, ovaal en donker groen met grote roomkleurige
vlekken.
Kelleri lijkt
erop maar heeft dikkere bladeren en meer losse vlekken.
Houdt
van een vochtige lucht.
Te
vermeerderen door scheuren.
Uit
www.ikea.com
Dracaena marginata Lam.(gerand) is een
struikachtige plant met slanke, vertakte twijgen die door de littekens van de
afgevallen bladeren een ruitachtig patroon hebben.
De slanke stam draagt aan het
uiteinde een kruin van half-stengelomvattende, smal-lijn tot lancetvormige,
verspreid staande bladeren, 50cm lang,
vlak, glad en afstaand en staan bij ouderdom naar beneden gericht. De
bladnerf is aan de onderkant duidelijk zichtbaar en de donkergroene, glanzende
bladschijf is bruinrood gerand.
Uit Madagaskar, kan schaduw
verdragen. 'Bicolor', 'Tricolor'.
Madagascar dragon tree
of red edged Dracaena. Gerandete
Drachenbaum.
Uit
toptropicals.com
Dracaena reflexa, Lam. (teruggebogen)uit
Madagaskar, Mauritius en andere eilanden in de Indische Oceaan, 4–5m.
Een smal opgroeiende plant die
langzaam ovaalvormig groeit met een open kroon.
Bladeren staan spiraalvormig,
5–20cm lang en 1.5-5cm breed aan de basis, staan in dichte kransen en zijn
donkergroen.
Kleine bloemen in trossen, wit,
in de winter. Dracaena reflexa var. angustifolia (smalbladig)
heeft een magenta tint in zijn bloemen en olijfgroene bladeren.
Pleomele of song of India.
Planten.
Het zijn bekende kamerplanten, die
vaak gekweekt wordt alsof ze van een stuk hout gegroeid zijn. Een stammetje in
de grond gestoken, met minstens een 4 ogen, levert dan ook aan de onderzijde
wortels en aan de bovenkant de bladen. Ook is topstek heel goed mogelijk.
Ze zijn er in verschillende
bladkleuren. Verschilt van Cordyline door de gele of roodachtige wortels, die
van Cordyline zijn wit Cordyline vormt worteluitlopers en Dracaena niet.
Dracaena heeft grotere bloemen, hoewel je dat zelden ziet.
Geef ze een warme en vochtige
plaats in het licht, hoewel ze goed schaduw verdragen.
Vermeerderen door zaaien,
stengelstukken en kopstek.
Zie verder:
volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl